برعکس آنچه که در سخنرانی ها، کتاب ها، مقالات علمی و محافل نقد و بررسی تمامی پدیده های ناهنجاری اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خرد و کلان گفته، شنیده و نوشته می شود؛ تعلیمات پایه ای اصولی، دقیق و برنامه ریزی شده برای کودکان در افغانستان جایگاهی نداشته ندارد و نخواهد داشت.
متاسفانه در زمان جنگ های داخلی، بر سر کار آمدن طالبان و سالهای سیاه مهاجرت و آوارگی هزاران و بلکه میلیون ها افغانستانی به کشورهای دور و نزدیک، آموزش کودکان در مکتب خانه ها کمترین توجه و اهمیت را بخود اختصاص داد و نسلی فارغ از آگاهی های علمی و اجتماعی پرورش یافت.
با ورود آمریکا و سایر غربی ها به اصطلاح برای محو تروریسم در خاک افغانستان نیز، چندان که باید و شاید این مهم مورد توجه قرار داده نشد و چه بسا افرادی با تحصیلات دیپلم و پایین تر و عدم آگاهی از چگونگی آموزش و تعلیم به حساس ترین قشر متعلمین، جذب مدارس و مکاتب شدند.
حضور کودکان و نوجوانان در صفوف انتحاری، بازار کار سنگین، سرک ها و گدا خانه ها، مراکز استعمال و قاچاق مواد مخدر، اردوی ملی و مهاجرین غیرقانونی به عربستان و دیگر کشورها شاهدی بر این مدعا است که وزارت اطلاعات و فرهنگ و وزارت معارف کار خود را بدرستی انجام نداده اند.
از اهمال و غفلت خود خواسته و عمدی دستگاه ها و مسوولان ذی ربط با پرورش روحی و فکری و علمی و آموزشی کودکان و آینده سازان نسل بعدی افغانستان که بگذریم؛ فقر و بی بضاعتی، تعصب های کورکورانه، سنت های نابجا و عقاید خرافی نیمی از کودکان کشور را از حق تحصیل محروم کرده است.
خبرهای خوشی همچون برگزاری دوره های آموزشی برای معلمین مکاتب دخترانه و پسرانه که نمونه ای از آن هم اینک در ولسوالی آغه ولایت لوگر و شهر شبرغان از ولایت جوزجان در حال برگزاری است هرچند اندک و کوتاه، می تواند مرهمی باشد بر آلام دل های نگران از سرنوشت نسل آتی افغانستان.
فقر فرهنگی از آغاز تا انجام یعنی کودکان انتحاری و بزهکار امروز و دعواهای لفظی و فیزیکی و تلفات جانی و مالی بر سر مسایل پیش پا افتاده خانوادگی در ولایات جنوبی و شرقی یا در خیابان های کابل بر سر حمایت از دو نامزد انتخابات میان الله گل مجاهد و ملا تره خیل.